Aciz Uzman

Ağrılı cinsel ilişki: cinsel ilişki sırasında vajen girişinde veya derin ilişkide ağrı hissedilmesi durumudur.

Disparoni yakınması bir çok kadında bulunmaktadır. İlk ilişkiden itibaren bu yakınması olanların yanı sıra yıllar sonra cinsel ilişkisi ağrılı olmaya başlayan kadınlar da vardır.

Ağrılı ilişkinin nedenleri jinekolojik hastalıklar olabileceği gibi psikolojik de olabilir. Bu yüzden nedenin saptanması için iyi bir jinekolojik muayene gereklidir.

Disparöni, aile planlaması kliniklerinde çok karşılaşılan bir sorundur. Aksi kanıtlanıncaya kadar disparöniyi fíziksel bir sorun olarak ele almalıdır, psikolojik olarak değerlendirilmemelidir. Çoğu kez fiziksel bir sorun vardır veya disparöni fiziksel bir sorunla birlikte baş1amıştır. Normal cinsel ilişkide, cinsel uyarım vajen genişlemesine ve ıslanmasına, bu da daha fazla heyecan ve zevk duyulmasına yol açar. Her hangi bir nedenle ağrı ortaya çıkarsa, kadının coşkusu ve zevk alması önlenir, vajinal genişleme olmaz, vajinal kuru1uğa yol açar. Bu durumda penis hareketleri daha da ağrılı olur. Cinsel ilişki, zevk verecek yerde ağrı uyandıran bir kısır döngüye dönüşür.

Ağrılı ilişkiden duyulan korku, ağrı nedeni ortadan kalktıktan sonra bile (örneğin ameliyat dikişlerinin iyileşmesinden sonra) devam edebilir.

Hastanın mevcut olabilecek üç değişik kökene sahip sorunu bir birinden ayırt edilmelidir.

Son iki hafta içinde ortaya çıkmış disparöni vakaları, penisin girişi veya vajen içindeki hareketi sırasında ortaya çıkan (bunlar çoğunlukla vajen veya vulvadakí (dudaklar) lokal nedenlere bağlıdır) veya vajende derin olarak ortaya çıkan (daha ileri bir pelvik patoloji veya prolabe over sendromu düşündürür), disparöni vakaları olabilir.

Disparoni nedenleri incelenirken aşağıdan yukarı doğru (vajina girişinden iç genital organlara doğru) bir ayrım yapmak konunun daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunacaktır.

Vajina girişine bağlı nedenler:

-Kızlık zarıyla ilgili sorunlar: Kızlık zarının yapısal olarak sert olması bu durumun en tipik örneğidir.
-Menopoza bağlı dokularda gerileme ("atrofi") ve kuruluk: Menopoz döneminde genital dokular esnekliklerini yitirdiklerinden ve vajinada kuruluk olduğundan cinsel ilişki tahriş ve ağrıya neden olabilir.
-Yeterince hazır olunmadan ilişkide bulunma ve buna bağlı tahriş
-Doğum kesisi ("epizyotomi") nedbeleri: özellikle zor doğumlardan sonra vajina girişine ve vajina içine fazla sayıda dikiş atılması gerektiğinde veya doğum kesisi iyileşmesi esnasında enfeksiyon meydana geldiğinde dikiş yerleri sıklıkla nedbe bırakarak iyileşir ve bu nedbeler ilişkide ağrı duyulmasına neden olur.
-Enfeksiyonlar: Aktif Herpes Simpleks enfeksiyonları (genital uçuk) hem cinsel ilişkide hem de diğer zamanlarda ağrı nedeni olabilir.

Vajinaya bağlı nedenler:

-Enfeksiyonlar: ileri derecede bir vajina enfeksiyonu (vajinit) ilişki esnasında ağrı duyulmasına neden olabilir
-Kitle ve tümörler: vajinada kitle çok nadir görülür. Büyük kitleler ağrı ve beraberinde kanamaya neden olabilirler.
-Yeterince hazır olunmadan ilişkide bulunma ve buna bağlı tahriş
-Rektosel (vajina arka duvarı sarkması), rahim sarkması ve sistosel (vajina ön duvarı sarkması): gerilmeye bağlı ağrı nedeni olabilirler.
-Yabancı cisimlere karşı gelişen allerjik cevap: prezervatiflerin yapısında bulunan lateks maddesi bazı kadınlarda ciddi allerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir. Bu tür durumlarda vajina girişi ve vajina dokusu ödemli ve dokunulmaya hassas olduğundan ilişki esnasında ağrı duyulmasına neden olabilir.
-Doğumsal vajina kusurları: vajinanın doğuştan dar olması veya ileri derecede kısa olması ilişki esnasında ağrı duyulmasına neden teşkil edebilmektedir.
-Pelvik yapılara ait nedenler (iç genital organlara bağlı nedenler):
-Pelvik iltihabi durumlar: pelvik enfeksiyonlar hem akut dönemde hem de iyileştikten sonraki dönemde ilişkide ağrı nedeni olabilirler.
-Endometriyozis: endometriozis genital bölgedeki organlarda yapışıklıklara neden olan bir durumdur. Bu yapışıklıklar ilişki esnasında gerilmeye ve ağrıya neden olabilirler.
-Rahimin habis veya selim tümörleri
-Pelvis içindeki organlarda geçirilmiş enfeksiyonlara, ameliyatlara veya endometriyozise bağlı gelişen yapışıklıklar
-Geçirilmiş pelvis kırıkları

Sindirim sistemi ve idrar yolu hastalıkları: nadiren ağrı nedeni olurlar

-İltihabi bağırsak hastalıkları (Crohn hastalığı-Divertikülit)
-Hemoroid (basur), fistül ve fissür gibi anüs ve rektum bölgesi hastalıkları: dışkılama esnasında ve sonrasında ağrıya neden olabilecekleri gibi yakın komşuluk nedeniyle disparoni nedeni de olabilirler.
-Uretra veya idrar torbasına ait sorunlar

Psikolojik sorunlar:

İlk ilişkinin ağrılı olmuş olması kadının cinsel ilişkiden korkmasına ve ilişki esnasında ağrı hissetmesine neden olabilmektedir.

Disparöni 2 haftadan daha uzun süre devam etmişse, çoğunlukla kısır döngü halini almıştır. Ağrının gerçek nedeni hala devam ediyor veya ortadan kalkmış olabilir. Ancak kadının vajeni ağrı korkusu nedeniyle kuru ve dardır. Bu tip vakalar bazen, vajinismusta görülebilir.

Disparöni, şu aşamaları izleyerek tedavi edilebilir:

1-Hekim tarafından, hastaya ağrılı bölgenin ve ağrı nedeninin ne olduğunun açıkça anlatılması,

2-Mümkünse ağrı nedenini ortadan kaldırın.

3-Bol miktarda lubrikan (kayganlaştırıcı) kullanılması. Vazelinli jel kullanmayın. Kontraseptif amaçla kondom kullanılmıyorsa nemlendirici deri losyonları da kullanılabilir. Lubrikan, hem penise, hem de vulva ve vajene bol miktarda uygulanmalıdır (iki yemek kaşığı dolusu).

4-Kadının, penisin girişini kontrol etmesi önerilebilir.

5-Çiftlere, her zamanki ilişki1erine bazı hoş ve cinsel yönden uyarıcı deneyimler katmaları önerilebilir (birlikte duş yapma, cinsel ilişkiye girmeksizin karşılıklı okşama, cinsel kitaplar ve resimler gibi). Bu gibi uygulamalar vajinal genişlemeyi artırıp kuruluğu önleyerek sürtünme ve ağrıyı azaltır.

6-Pelvik patolojiye bağlı derin ağrısı olan kadınlarda (endometriozis, pelvik enflamatuar hastalık gibi), patoloji ortadan kaldırılamıyorsa penis girişine en az olanak veren koital pozisyonu denemeleri önerilir.

Penis girişi en fazla, kadının sırtüstü yatarken bacaklarını eşinin omzuna dayadığı pozisyonda gerçekleşir. Kadının bacakları göğsünden uzaklaştığı ölçüde penis girişi azalır. En az giriş, kadının sırtüstü yatar durumda bacaklarını düz olarak uzattığında mümkün olur. Bu pozisyonda, penis girişi az olmakla birlikte kadın bacakları ile labiumları sıkıştırarak vulvar teması artırabilir.

Eğer vajinal ilişki hiç mümkün olmuyorsa, interfemoral ilişki denenebilir. İnterfemoral ilişkide, kadın sırtüstü veya yüzükoyun, ayak belikleri birbirine kenetlenmiş şekilde yatar. Bu pozisyon, kadının bacakları ve vulva arasında, vulva ve penis stimülasyonuna izin verecek ve vajinal ilişkiye bir alternatif oluşturabilecek üçgen şeklinde bir alan oluşturur. Bazı zayıf kadınlarda bu alan, fazla geniş olursa da kadın, penisi vulvada tutmak için parmaklarını kullanabilir.

Disparöni tedavisinin sonucu, uzun süreli hastalarda bile, çok iyidir.