Aciz Uzman

Rahim ağzı kanseri, sağlıklı kadınlarda yapılan düzenli tarama ile önlenebilen tek kanser türü.

Kadını ölümcül rahim ağzı kanserinden koruyan rahim ağzı kanseri aşısı HPV tip 6, 11, 16 ve 18’in neden olduğu kanser öncesi düşük dereceli lezyonları ve genital siğilleri önlüyor. Anadolu Sağlık Merkezi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Fatih Güçer, rahim ağzı kanseri aşısı ile ilgili soruları yanıtladı.

Rahim Ağzı kanseri nasıl oluşur?/ Neden oluşur/ oluşma sebepleri nedir?
Rahim ağzı kanseri, rahim ağzında anormal hücre çoğalmasıdır. En önemli nedeni Human Papilloma Virüs yani HPV’dir. Rahim ağzı kanseri, HPV enfeksiyonuna yanıt olarak rahim ağzı duvarında anormal hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalmasıyla gelişir. Bu anormal hücreler bir araya gelerek tümör adı verilen kitleleri oluştururlar. HPV, temas ve cinsel ilişki yoluyla bulaşır. HPV virüsünün kuluçka süresi yaklaşık dokuz aydır. Enfeksiyon etkilerinin ortaya çıkması için virüsü aldıktan sonra yaklaşık bir yılın geçmesi gerekir. Bir çok vakada enfeksiyon sessiz kalıp, birkaç yıl HPV virüsünün etkileri ortaya çıkabilmektedir.

Rahim ağzı kanserini önlemek için çocuk yaşta uygulanan aşılar kimlere uygulanabilir?
HPV aşısı, özellikle 9-13 yaş aralığındaki kız çocuklarına uygulanmalıdır. Bu yaş aralığı isteğe bağlı olarak 26 yaşına kadar uzatılabilir. HPV aşısının canlı bir aşı olmadığı ve hepatit aşıları gibi genetik teknoloji ile hazırlandığı için birçok kişiye rahatlıkla uygulanabilmektedir. Aşı üç doz olarak, altı aylık süre içinde, koldan uygulanmaktadır. Aşı, oral seks yoluyla geçen HPV’nin neden olduğu ağız içi ve gırtlak kanserlerine karşı da koruyucu. Çünkü aynı mekanizma o bölgede de işliyor.

Bu aşıyı her kadın yaptırmalı mı?
Bu aşının risk altında olduğunu düşünen herkese yaptırmalı. Aslında tüm toplumu aşılayacak olursak bundan 20-30 yıl sonra Türkiye'de hiçbir rahim ağzı kanseri kalmaz. Ancak şunu da muhakkak belirtmek lazım. Şu anda piyasada bulunan HPV aşısı kansere sebep olan tiplerden tip 16 ve 18’e karşı koruyucu, diğer tiplere karşı koruyucu değil. Kansere sebep olan HPV virüsleri içinde 16 ve 18 tüm kanserlerin yüzde 70'ini oluşturuyor. Demek ki, kanserlerin yüzde 30'u aşının korumadığı türden HPV tipleri ile oluşuyor. Yani aşı olmak demek kansere yakalanmama garantisi değil. Aşı olunduğu zaman da smear taramasının aynı şekilde devam etmesi gerekiyor

Bu aşıyı cinsel ilişkiye giren kadınların yaptıramayacağı söyleniyor. Bunun doğruluk payı nedir?
Aşı henüz hiç cinsel deneyim yaşamamışlarda daha etkili olmaktadır. Ancak cinsel ilişki burada tek kriter değil. Kadın, cinsel ilişki yaşamış olsa dahi, yüze yakın çeşiti olan HPV virüslerinden, kansere yol açan tipleriyle karşılaşmadıysa; bu aşı koruyacaktır.

Gebelere yapılabilir mi?
Gebelik sırasında önerilmiyor ama emziren kadınlara uygulanabilir. Gebelikten önce başlanmışsa, devam edilmez, gebelik sona erdikten sonra yeniden aşılama yapılabilir.

Erkekler de yaptırabilir mi?
Erkeklerin aşılanması hâlâ tartışılıyor. Çünkü onlarda da kansere yol açmayan genital siğiller oluşuyor. Tercih ederlerse erkeklerin de taşıyıcı olmama adına 9-15 yaş arasında aşılanabileceği bildiriliyor.

Cinsel ilişkide prezervatif kullanımı HPV bulaşmasını engelleyebilir mi?
Prezervatifle HPV'den maalesef değişik oranlarda olan koruma belki sağlayabiliyor ama tam olarak korunma için prezervatif bile yetersiz. Çünkü bulaşma için illa ki bir sıvı alışverişi gerekmiyor, ten teması ile bile bulaşabiliyor. HPV enfeksiyonu cinsel ilişki sonrası her kadına bulaşmamakta. Virüs ile karşılaşan insanların %80’i bu virüsü hiç farkında olmadan yenmekteler. Ancak %20 insanda bu virüs uzun dönem süren gizli enfeksiyona sebep olmaktadır. Hatta gizli enfeksiyonun da %70’i bağışıklık sistemi tarafından yenilmektedir. Ancak geriye kalan insanlarda rahim ağzında yıllar içerisinde kanser öncüsü lezyonlar ortaya çıkmakta ve bazı kişilerde öncü lezyonlar kansere ilerlemekteler.